خلاصه نکات 

  • یک تحقیق علمی جدید نشان داد که انجام ورزش در ساعتهای اولیه روز و اصطلاحاً ورزش صبحگاهی می تواند به نسبت ورزش در ساعات دیگر روز، کمک بیشتری به سلامتی شما بکند.
  • ورزش در ساعات پایانی روز می تواند بر نظم خواب و تغذیه اثگذار باشد و موجب اختلال در نظم بدن شود.
  • اگرچه طبق این مطالعه ورزش در ساعات اولیه روز می تواند مفیدتر باشد، با اینحال در صورت محدودیت زمانی نباید از انجام ورزش در هر ساعتی از شبانه روز غافل شد.

در اینکه ورزش و فعالیت بدنی برای سلامتی بدن و بویژه قلب و عروق مفید است، شکی نیست با اینحال زمان انجام ورزش و شدّت انجام آن همواره محل بحث و تحقیق بوده است. نکته مهم این است که شما در هر ساعتی از شبانه روز و در هر روزی از هفته که اقدام به فعالیت بدنی بکنید، این امر می تواند برای شما سلامتی به همراه داشته باشد و صحبت از زمان انجام ورزش صرفاً برای اثر بخشی بهتر و بیشتر آن است.

براساس نتایج یک مطالعه علمی که در شماره جدید مجله اروپایی قلب چاپ شده است، انجام ورزش در ساعات اولیه روز و صبح می تواند بیشتر از انجام آن در ساعات دیگر موجب کاهش بروز سکته‌های قلبی و مغزی گردد.

در این مطالعه افراد با ورزش صبحگاهی میزان سکته قلبی و سکته مغزی کمتری نسبت به بقیه داشتند. این مطالعه نشان داد که اگرچه ورزش برای سلامتی سودمند است ولی زمان انجام آن هم می تواند مهم و تأثیرگذار باشد.

زمان تمرین و سلامت قلب

در این مطالعه که از اطلاعات بانک زیستی بریتانیا استفاده شده است، تعداد ۸۶۶۵۷ فرد که سن بین ۴۲ تا ۷۸ سال داشتند مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. میانگین سن افراد ۶۲ سال بود و ۵۸ درصد آنها خانم بودند. هیچکدام از افراد در زمان شروع مطالعه بیماری قلبی نداشتند.

این مطالعه براساس پیگیری سنسورهای فعالیت بدنی افراد بود. هر کدام از افراد سنسوری داشتند که زمان و میزان فعالیت بدنی آنها را ثبت می کرد. در طول مطالعه نتایج پزشکی افراد شامل سکته قلبی و سکته مغزی از مراکز درمانی اخذ و ثبت می گردید.

در طول ۶ تا ۸ سال پیگیری افراد مشخص شد که تعداد ۲۹۱۱ نفر از شرکت کنندگان به سکته قلبی و تعداد ۷۹۶ نفر از آنها به سکته‌های مغزی مبتلا شده‌اند.

با بررسی ساعات ورزش و بروز سکته‌های قلبی و مغزی مشخص شد که اگر افراد بین ساعت‌های ۸ تا ۱۱ صبح بیشترین فعالیت بدنی خود را انجام دهند، کمترین خطر بروز سکته‌های قلبی و مغزی را در مقاسه با انجام ورزش در ساعات ظهر و عصر خواهند داشت.

پس از بررسی بیشتر جزییات مشخص شد که اگر افراد در ساعتهای اولیه صبح یا در اواخر ساعات صبح - تا ۱۱ صبح - بیشترین فعالیت را داشته باشند، به ترتیب ۱۱ درصد و ۱۶ درصد کمتر از بقیه ساعتها در معرض بروز حملات قلبی خواهند بود. همچنین افرادی که بیشترین فعالیت را در ساعات انتهای صبح داشتند در مقایسه با بقیه گروهها ۱۷ درصد کمتر در معرض سکته‌های مغزی بوده‌اند.

این درصدها در زنان بیشتر از مردان است. در این مطالعه مشخص شد که اگر خانمها در ساعات اولیه یا انتهای صبح ورزش کنند، در مقایسه با بقیه ساعات روز، در معرض ۲۲ تا ۲۴ درصد خطر کمتر سکته قلبی و بصورت قابل توجهی ۳۵ درصد خطر کمتر بروز سکته‌های مغزی خواهند بود.

نکته جالب اینکه میزان فعالیت بدنی و شدت آن در این نتایج تأثیری ندارد و این نتایج مستقل از طول مدت انجام فعالیت بدنی هستند.

چرا ورزش صبحگاهی بهتر است؟

هنوز در مورد اینکه بطور قطع چه زمانی برای انجام ورزش و فعالیت بدنی مناسب تر است و چه ساعتی می تواند بیشترین اثر مثبت را داشته باشد نظر یکسان و قطعی وجود ندارد و اغلب دلایلی که عنوان می شوند در حد تئوری و فرضیه هستند. بیشترین توجیهات بر روی ساعت بیولوژیک بدن و نظم درونی اعضای داخلی بدن و ساعات خواب و بیدار متمرکز هستند.

شاید مفیدتر بودن ورزش در ساعات صبح به این علت باشد که ورزش در این ساعات با ریتم درونی بدن سازگارتر است و استرس ورزش تأثیری بر عادات تغذیه‌ای و نظم خواب و بیداری افراد نخواهد داشت در حالیکه انجام ورزش در ساعات پایانی روز می تواند موجب افزایش مصرف غذا در ساعات پایانی روز و برهم خوردن ساعت خواب و دیر خوابی افراد شود که ممکن است اثرات مثبت ورزش را کاهش دهد.

اغلب فعالیتهای فیزیولوژیک مانند خوردن غذا، انجام ورزش و فعالیت بدنی زیاد و درگیری ذهنی زیاد و حتی در معرض نور زیاد بودن بعد از ساعت ۸ شب می تواند نظم خواب و ریتم شبانه‌روزی بدن ما را مختل نماید. به همین دلیل بهتر است ورزش و فعالیت بدنی را در راستا و هماهنگ با سایر فعالیتهای بیولوژیک انجام دهید تا بیشترین کارایی و اثربخشی را داشته باشد.

آیا حتماً باید صبح ورزش کرد؟

ساعت انجام ورزش یکی از مولفه‌های انجام ورزش و فعالیت بدنی است ولی باید توجه کرد که برای داشتن برنامه ورزشی مناسب و مفید برای سلامتی بدن و قلب فاکتورهای دیگری هم لازم هستند. یکی از این عوامل تداوم برنامه ورزشی است. 

برنامه ورزشی برای اینکه تداوم داشته باشد و از برنامه گذرا و کم اثر به یک برنامه دایمی و ماندگار تبدیل شد باید با برنامه کار و زندگی روزانه فرد مطابقت داشته باشد. اینکه یک نفر بخاطر مفیدتر بودن ورزش در یک زمان خاص ساعت کار یا استراحت یا سایر برنامه‌های ضروری روزانه یا هفتگی خود را تغییر دهد و اصطلاحاً شرایط دشواری برای انجام ورزش در یک ساعت خاص داشته باشد، احتمال شکست برنامه ورزشی بالا می رود. به همین دلیل ساعت انجام ورزش حتماً باید با برنامه روزانه زندگی یک فرد هماهنگ و منطبق باشد و فرد استرس تغییر برنامه روزانه را نداشته باشد.

انجام ورزش در هر ساعتی از روز مفید است. به همین دلیل حتماً در هر ساعتی از روز که فرصت و زمان خالی دارید، ورزش کنید. فایده انجام ورزش بقدری زیاد است که تغییر زمان آن در طول روز نمی تواند اثرات مثبت آن را تحت تأثیر قرار دهد.

چگونه می توانم فعالیت صبحگاهی بیشتری داشته باشم؟

با اینحال اگر فرصت دارید تا در ساعات صبح ورزش کنید - به عنوان مثال، در روز تعطیل یا با تغییر مسیر رفت‌وآمد روزانه‌تان - بهتر است ساعات صبح را برای ورزش انتخاب نمایید.

یک پیشنهاد خوب استفاده از فعالیتهای روزانه و تبدیل آنها به برنامه ورزشی است. مانند:

  • اگر ممکن است صبح‌ها برای رفتن به دانشگاه، مدرسه و اداره یا محل کار تمام یا قسمتی از مسیر را پیاده روی نمایید.
  • در حد امکان کمترین مسیر را با ماشین طی نمایید و بجای ماشین شخصی از اتوبوس یا مترو استفاده نمایید.
  • از پله‌ها استفاده نمایید و از آسانسور کمترین استفاده را داشته باشید.
  • ماشین خود را در فاصله‌ای دورتر از محل کار نگه دارید.

خلاصه 

ورزش صبحگاهی ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را در مقایسه با ورزش در ساعات دیگری از روز کاهش دهد. اگر برایتان مقدور است حتی اگر شده در تعطیلات در ساعات اولیه صبح ورزش نمایید. اما اگر ممکن نیست، نگران نباشید زیرا انجام فعالیت بدنی روزانه، صرف نظر از زمان انجام آن، بهتر از ورزش نکردن است.