اكو مری

روش انجام اكوی قلب بطور معمول از راه قفسه سينه و فضاهای بين دنده ايست، ليكن در مواردی نياز به انجام اكوی قلب از راه دهان و مری پيدا ميشود كه به آن اكو مری يا "اكو از راه مری" (TEE) ميگويند. دستگاه و اصول كلی اكو مری همانند اكوی ترانس توراسيك است فقط در آن پروب (يا همان وسيله توليد امواج صوتی)، بجای اينكه بر روی قفسه سينه قرار گيرد از طريق يك لوله بلند و از راه دهان وارد مری شده و از طريق آن اكو قلبی انجام ميگردد.

 از نظر موقعيتی قلب در داخل قفسه سينه در جلوی ستون فقرات و لوله مری واقع شده است و تقريبا هيچ مانعی مابين قلب و لوله مری وجود ندارد و قلب از ناحيه خلفی كه همان دهليز چپ و دهليز راست است ، به مری چسبيده است. لذا با توجه به اين ارتباط و عدم وجود فاصله و مانع بين قلب و مری ، گرفتن تصاوير با كيفيت بالا و دقيق ميسر است. در حقيقت در اكوی عادی كه از طریق قفسه سینه انجام می گردد با توجه به وجود موانعی همچون پوست و بافت چربی زیرجلد ، دنده ها و بافت ریه اطراف قلب ، کیفیت تصاویر اکو به دست آمده گاها پایین است و تصویر درستی از قلب ایجاد نمی گردد. لذا در این موارد و برای بررسی دقیق تر قلب به انجام اکو از راه مری احتیاج پیدا می شود. از دیگر مواردی که لازم است اکو مری انجام شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در مواردی که شک به بیماری و درگیری ساختمان های خلفی قلب وجود دارد مانند بیماری های مادرزادی وریدهای ریه یا سوراخ های قلبی.
• در تنگی دریچه میترال برای دیدن لخته خون داخل قلب
• در بررسی پارگی عروق اصلی و دایسکشن آئورت
• در تشخیص عفونتهای داخل قلبی و آبسه های قلب
• برای بررسی علل قلبی وقوع سکته مغزی مانند سوراخ های مادرزادی قلب

اگر بعد از انجام اکوی عادی برای شما درخواست اکو از راه مری شده است ، دانستن نکات زیر ضروری است:

• جهت انجام اکو مری باید به مدت 4 ساعت قبل از اکو ناشتا بوده و غذا و مایعات استفاده نگردد.
• در صورتی که از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده می کنید ، حتما به پزشک معالج اطلاع دهید. شاید لازم باشد به مدت چند روز آن را قطع نمایید.
• اگر به داروهای آرام بخش و بیهوشی حساسیت دارید ، قبل از انجام اکو مری به پزشک خود اطلاع دهید.
• حتما باید همراه داشته باشید زیرا به دلیل استفاده از داروهای آرامبخش ، بعد از اکو مری به همراه نیاز خواهید داشت.

اکو مری در اغلب موارد در حالت خوابیده و در حالیکه بیمار مختصری به سمت چپ چرخیده است ، انجام می شود. برای انجام اکو مری ابتدا ناحیه حلق به وسیله اسپری بی حسی یا قورت دادن پماد ، بی حس شود. احتمال دارد پزشک بیهوشی از داروی آرام بخش برای کاهش استرس ناشی از اکو مری استفاده نماید. بعد از بی حس شدن گلو ، یک وسیله کوچک محافظتی در وسط دندان های بیمار قرار داده می شود تا در صورت استرس و درد ، از دستگاه اکو مری محافظت شود.

بعد از آن پزشک به آرامی پروب اکو مری را از راه دهان به حلق و مری هدایت می کند. در برخی موارد لازم است بیمار با قورت دادن پروب در این مرحله به پزشک کمک نماید. بقیه کار مربوط به انجام پروسیجر اکو مری است که شاید بین ده تا بیست دقیقه به طول انجامد.

به غیر از شرایط عادی و انجام اکو مری به صورت سرپایی در مطب یا کلینیک ، موارد دیگری هم هستند که لازم است حتما اکو از راه مری صورت بگیرد. مانند:

1. حین عمل جراحی قلب باز برای ترمیم یا تعویض دریچه های قلب
2. در بیمارانی که به دلیل صدمه قفسه سینه یا هوای زیر پوست ، امکان انجام اکو عادی وجود ندارد.
3. حین انجام پروسیجرهای اینترونشن برای بیماری های مادرزادی قلب مانند بستن ASD و VSD.
4. برای انجام مداخلات دریچه ای از قبیل بالون دریچه میترال (PTMC) و استنت دریچه آئورت (TAVI).

در مقایسه با اکو عادی که تقریبا بدون عارضه خاصی است ، اکو مری می تواند با عوارضی همراه باشد، از قبیل :

1. حساسیت به داروی بی حسی
2. بی قراری و تحریک پذیری شدید به دنبال اکو مری. که لازم است در برخی بیماران این کار با بیهوشی کامل صورت گیرد.
3. آسیب به دندانها ، حلق و مری بیمار
4. آسپیراسیون محتویات معده و حلق به داخل ریه

دکتر امیرفرهنگی

متخصص قلب و عروق

کلینیک قلب من