دریچه‌های مصنوعی قلب در حقیقت یک بافت قلزی یا حیوانی هستند که در قلب کاشته می شوند. این عناصر با ساختار طبیعی بدن فرد بیمار بیگانه محسوب می شوند و از اینرو امکان مقابله و دفاع بدن در برابر آنها وجود دارد. همچنین این اجسام به عنوان جسم خارجی خاصیت لخته شدن بسیار بالایی دارند و هر لحظه احتمال دارد، خون بیمار در اثر برخورد با سطح این دریچه‌ها ترومبوز شود.

پس از تعویض یا جراحی دریچه های قلب ، لازم است بیمار به صورت دقیق در مورد تغییرات درمان دارویی و مراقبت های بعد از تعویض دریچه ، با پزشک معالج خود صحبت کند.

معمولا بیماران قبل از جراحی دریچه در کنار بیماری دریچه ای ، سایر بیماری های قلبی را هم دارند که برای درمان آنها دارو مصرف می کنند. پس از جراحی تعویض دریچه، طبیعتاً داروهایی که قبل از عمل به دلیل نارسایی قلب یا تنگی عروق کرونر استفاده می شدند، طبق نظر پزشک معالج باید ادامه پیدا کنند. علاوه از آن شاید در جریان جراحی قلب یا در دوره بعد از جراحی اتفاقاتی افتاده باشد که لازم است داروی جدیدی اضافه گردد یا داروهای قبلی تغییر نمایند که بازهم تغییرات جدید باید با نظر پزشک معالج و تحت نظر ایشان باشد.

در این نوشته به صورت خلاصه داروهایی که بعد از جراحی دریچه قلب به منظور رقیق کردن خون و جلوگیری از ایجاد لخته خون بر روی دریچه فلزی یا بیولوژیک باید مصرف شود، خواهیم پرداخت.

در ابتدا چند نکته مهم

داروی ضدّ انعقادی تأیید شده برای افرادی که دریچه مصنوعی دارند، وارفارین است. داروهای ضدّ انعقاد جدید مانند ریواروکسابان ، آپیکسابان و دابیگاتران برای رقیق کردن خون در بیماران با دریچه مصنوعی تایید نشده اند و مصرف آنها قدغن است.

انجام آزمایش خون منظّم از نظر بررسی اثر قرص وارفارین با اندازه گیری "پی تی" خون (PT,INR) ، ضروری است. فاصله بین آزمایشات باید طبق نظر پزشک معالج باشد و معمولاً هر ماه یک بار است.

با توجه به این که در ایران قرص ۱ و ۳ میلی گرمی وارفارین در دسترس نیست و بیماران از قرص ۵ میلی گرمی استفاده می کنند، توجه به مقدار توصیه شده جهت مصرف دارو بسیار ضروری است. برای اینکه گاهاً مقادیر یک چهارم یا یک دوم قرص وارفارین تجویز می شود.

داروی ضدپلاکت مورد استفاده در بیماران با دریچه مصنوعی ، قرص آسپیرین ۷۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز است.

در بیماران با دریچه مصنوعی فلزی

۱- تمام بیمارانی که دریچه مصنوعی فلزی دارند باید همیشه قرص آسپیرین ۷۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز ، مصرف نمایند.

۲- درافرادی که دریچه مصنوعی فلزی دارند ، مصرف منظم وارفارین با INR در حد ۳ ، برای تمام عمر ضروری است. مگر اینکه در اثر خونریزی با نظر پزشک معالج مقدار دارو تغییر نماید.

استثنا: فقط در بیماران با دریچه آئورت فلزی، بدون ریتم قلب AF، بدون سابقه لخته قلبی و بدون نارسایی قلبی مقدار INR در حد ۲.۵ توصیه شده است. 

در بیماران با دریچه مصنوعی بیولوژیک

۱- همه این بیماران باید قرص آسپیرین با دوز ۷۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز را برای همیشه مصرف نمایند.

۲- در تمام بیماران با دریچه مصنوعی بیولوژیک ، مصرف قرص وارفارین با تنظیم INR در حد ۲.۵ تا ۳ ماه ضروری است. در بیماران جوان و با خطر کم خونریزی این مدت تا ۶ ماه توصیه می شود.

در بیماران بعد از TAVR

1- در این بیماران توصیه می شود آسپیرین با دوز ۷۵ تا ۱۰۰ میلی گرم تا پایان عمر مصرف شود.

2- قرص پلاویکس ۷۵ میلی گرم در روز تا ۶ ماه توصیه می شود.

3- قرص وارفارین با آزمایش INR در حد ۲.۵ تا ۳ ماه بهتر است مصرف شود.

دکتر امیرفرهنگی - متخصص قلب و عروق-کلینیک قلب من