مصرف آسپیرین روزانه برای افراد سالم

به مدت سال ها تبلیغ می شد که مصرف آسپیرین روزانه، می تواند موجب پیشگیری از سکته قلبی و کاهش عوارض آن و هم چنین مانع بروز سکته مغزی گردد، ولی مطالعات جدید نشان داده اند که این امر لزوما در همه افراد درست نیست. توصیه اخیر انجمن قلب آمریکا که ناشی از نتایج مطالعات اخیر است اشاره دارد که "مصرف روزانه آسپیرین توان پیشگیری از حملات قلبی و مغزی را ندارد و افرادی که بیمار نیستند می توانند از روش های کم خطرتر و بدون عارضه برای کاهش ابتلا به حملات قلبی و مغزی استفاده نمایند". در اصل نکته تعیین کننده در موضوع مصرف روزانه آسپیرین، اثربخشی دارو نیست بلکه "عوارض" ناشی از مصرف آسپیرین است لذا در دستورالعمل جدید برای پیشگیری از بیماری های قلبی، صرفا افراد با خطر بسیار بالای ابتلا به بیماری های قلبی و البته خطر کم خونریزی مجاز به استفاده از آسپیرین با دوز کم (آسپیرین بچه) برای جلوگیری از ابتلا به حملات قلبی و مغزی هستند.

آسپیرین چگونه عمل می کند؟

در خون انسان تکه های کوچکی وجود دارد به نام "پلاکت". اگر جایی از بدن بریده شود این پلاکت ها به هم چسبیده و با تشکیل لخته خون مانع ادامه خونریزی می شوند. در شرایطی که توده های چربی رسوب کرده در داخل عروق قلب یا مغز دچار پارگی و زخمی می شوند، پلاکت های خون در داخل رگ های قلب یا مغز تجمع کرده و با تشکیل لخته خون مانع رسیدن خون به قلب یا مغز می شوند که به آن اصظلاحا "حمله قلبی یا حمله مغزی" گفته می شود. آسپیرین مانع عملکرد پلاکت های خون می شود و آن ها را مهار می کند لذا احتمال ایجاد حمله قلبی یا مغزی را کاهش می دهد ولی از سوی دیگر با کاستن از عملکرد پلاکت های خون، تمام اعضای بدن مستعد خونریزی می شوند.

عوارض احتمالی آسپیرین

مصرف آسپیرین با از بین بردن لایه محافظتی معده در برابر اسید معده، موجب احساس سوزش و ناراحتی در معده می شود. هم چنین اگر فردی از قبل دارای زخم معده یا دوازدهه باشد، آسپیرین می تواند احتمال خونریزی معده را افزایش دهد. کبودی پوست، خون دماغ شدن و دیر بندآمدن خونریزی ناشی از بریدن دست و پا از دیگر عوارض آسپیرین است. ندرتا و به ویژه به دنبال ضربه یا تصادف آسپیرین می تواند باعث ایجاد یا تشدید خونریزی مغزی گردد. از سایر عوارض آسپیرین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خارش و خشکی پوست

2. تهوع و ندرتا استفراغ

3. جوش های پوستی به ویژه در دست و پا

4. احساس درد و سوزش در معده

5. حساسیت بدن و پوست به کبودی و خونریزی

6. و ندرتا حساسیت شدید به دارو.

در چه شرایطی خونریزی با آسپیرین بیشتر است؟

یک سری از دلایل تشدید عوارض آسپیرین مربوط به ویژگی های فرد مصرف کننده و شراط بدنی خاص هر فرد است مانند:

1. داشتن سابقه زخم معده فعال یا هرنوع خونریزی قبلی یا استعداد به خونریزی

2. سن 70 سال یا بیشتر

3. داشتن پلاکت کم خون (ترومبوسایتوپنی)

4. بیماری های خونی که مانع تشکیل لخته خون می شوند مانند هموفیلی

5. نارسایی کلیوی و دیالیز

 سایر علل مربوط به مصرف سایر داروها یا شرایط خاص است مانند:

1. مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین، ریواروکسابان، آپیکسابان و دابیگاتران که برای درمان بیماریهایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی و دریچه های مصنوعی قلبی استفاده می شوند.

2. سایر داروهای مهارکننده پلاکت مانند پلاویکس، اسویکس، زیلت و تیکاگرولول

3. مصرف داروهای معروف به NSAID مانند بروفن و دیکلوفناک

4. برخی داروهای ضد افسردگی خاص

5. داروهای کورتونی مانند پردنیزولون.

چه کسانی نباید آسپیرین مصرف نمایند؟

در مطالعات اخیر که بر روی تعداد قابل توجهی از افراد بدون بیماری قلبی صورت گرفته است، آمار مرگ ومیر ناشی از حملات قلبی در افرادی که آسپیرین روزانه مصرف می کردند تفاوت قابل توجهی با افرادی که آسپیرین مصرف نمی کردند، نداشت برعکس میزان خونریزی و عوارض دارو در افرادی که آسپیرین مصرف می کردند به صورت قابل توجهی بیشتر از بقیه بود. لذا به افراد بدون بیماری عروق قلب و مغز توصیه می شود از مصرف خودسرانه آسپیرین به نیت پیشگیری از حمله قلبی و مغزی اجتناب نمایند.

خطر خونریزی با آسپیرین به ویژه در افراد بالای 70 سال و افرادی که سابقه خونریزی داشته اند واضحا بیشتر از بقیه است.

آیا گروهی وجود دارد که بدون بیماری از مصرف آسپیرین روزانه سود ببرند؟

اگر فردی تمام شراط زیر را داشته باشد ممنکن است مصرف روزانه آسپیرین بچه (75 تا 100 میلی گرم) برای وی مفید باشد:

1. سن 40 تا 70 سال،

2. دارای خطر بسیار بالا برای ایجاد بیماری قلبی براساس شرح حال و میزان چربی خون. ( به عنوان مثال افراد دارای عوامل خطر متعدد مانند مصرف سیگار، بیماری دیابت قندی، چربی خون بالا، فشارخون بالا و عدم فعالیت بدنی مناسب).

3. افرادی که در بررسی با سی تی آنژیو، دارای مقادیر زیادی رسوب کلسیم در عروق قلبی هستند.

4. و از سوی دیگر دارای احتمال پایین بروز خونریزی بدنبال مصرف آسپیرین هستند.

با ین حال ضروری است تجویز آسپیرین برای این افراد هم با نظر پزشک معالج و با در نظر گرفتن ویزیت های دوره ای و بررسی خطرات بعدی باشد.

 اگر شما سابقه، حمله قلبی دارید ....

اگر شما سابقه حمله قلبی یا مغزی دارید یا دچار تنگی شناخته شده در عروق قلبی و غیرقلبی هستید یا استنت برای شما تعبیه شده است، حتما باید روزانه آسپیرین مصرف نمایید و در این صورت فواید بسیار زیاد آن در مقابل خطرات اندک خونریزی کاملا قابل قبول و پذیرفته شده است.

 اگر شما سابقه بیماری قلبی ندارید ....

بدانید که برای پیش گیری از بیماری قلبی راه های بهتر و کم خطرتری از مصرف آسپیرین وجود دارد که برای شروع به اقدام بسیار مناسب تر هستند. بهتر است بدانید که 80 درصد حملات قلبی با اقدامات زیر قابل پیش گیری هستند:

• تغذیه سالم
• تحرک بیشتر
• داشتن وزن سالم
• و مهم تر از همه پرهیز و قطع سیگار و دخانیات.