نوروپاتی دیابتی چیست؟

نوروپاتی دیابتی عارضه شایع دیابت است که در حدود 50 درصد از افراد مبتلا به این بیماری ایجاد می شود. سطح بالای قند خون مزمن مرتبط با دیابت می تواند باعث آسیب عصبی شود. این آسیب عصبی می تواند منجر به درد سوزشی، پارستزی (احساس سوزن سوزن شدن) و ضعف و بی حسی (از دست دادن حس) در دست و پا و سایر قسمت های بدن شود.

نوروپاتی دیابتی یک بیماری مزمن و پیشرونده است. خوشبختانه این وضعیت با دارو و تغییر سبک زندگی قابل کنترل است. موثرترین دارو یا اقدام برای کنترل این عارضه، داروهایی هستند که دیابت شما را کنترل می کنند و به کند کردن پیشرفت این عارضه کمک می کنند.

این مقاله به چگونگی تشخیص و درمان نوروپاتی دیابتی، از جمله موثرترین گزینه های دارویی و داروهایی که باید اجتناب شود، می پردازد.

انواع نوروپاتی دیابتی

چهار نوع اصلی نوروپاتی دیابتی وجود دارد که ممکن است در رابطه با دیابت ایجاد شود: محیطی، اتونوم، پروگزیمال و کانونی. برخی از افراد ممکن است فقط یک نوع را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به چندین نوع از این عارضه مبتلا شوند.

نوروپاتی محیطی

سیستم عصبی بدن به دو قسمت مرکزی و محیطی تقسیم می شود. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است و سیستم عصبی محیطی به اعصابی اطلاق می شود که قسمت هایی از بدن که در خارج از مغز و نخاع قرار دارند را عصب دهی می کنند. آسیب به این شبکه ارتباطی گسترده می‌تواند منجر به علائم ضعف، بی‌حسی و درد در دست‌ها و پاها شود، اگرچه هضم غذا، ادرار و گردش خون نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.

نوروپاتی اتونومیک

نوروپاتی اتونومیک به آسیب به اعصابی اشاره دارد که به اندام های داخلی شما عصب دهی می کنند. این اندام ها به انجام وظایف روزانه مانند هضم و جذب غذا، تعریق و ادرار کمک می کنند. اعصاب اتونوم که به سیستم عصبی خودمختار هم معروف هستند، تا حد زیادی عملکردهای غیرارادی بدن را که توسط مثانه، مجرای روده و اندام تناسلی و سایر اندام ها انجام می شود، کنترل می کنند. این نوع نوروپاتی می تواند می تواند بصورت درگیری و اختلال در عملکرد سیستم داخلی بدن خود را نشان دهد، از جمله:

مشکلات گوارشی: آسیب به اعصابی که به روده وارد می شوند، می تواند تخلیه معده را به تاخیر بیندازد (گاستروپازی دیابتی) و کنترل حرکت روده (نحوه جابجایی مواد زائد از طریق روده) را مخدوش کند. این موضوع می تواند منجر به علائم مختلفی مانند اسهال، یبوست، اتساع روده (نفخ)، انسداد روده و درد شکم شود.

نوروپاتی دیابتی ممکن است بر اعصاب حسی روده نیز تأثیر بگذارد و بسته به مسیرهایی که درگیر هستند، ممکن است ادراک شما از سیر بودن یا سیر نشدن افزایش یا کاهش یابد.

مشکلات قلبی عروقی: یکی از عوارض نادیده گرفته شده دیابت، نوروپاتی اتونوم قلبی عروقی یا آسیب به رشته های عصبی خودمختاری است که قلب و عروق خونی را عصب دهی می کنند. آسیب به اعصابی که قلب و عروق با آنها کار می کنند می تواند منجر به اختلالاتی در کنترل ضربان قلب و انعطاف پذیری عروق و همچنین علائم سبکی سر، ضعف، تپش قلب و سنکوپ (از دست دادن هوشیاری به دلیل افت فشار خون) شود که در حالت ایستادن رخ می دهد.

آسیب اعصاب خودکار قلب همچنین عامل مهمی برای عوارض و مرگ و میر در بیماران دیابتی است زیرا با خطر بالای آریتمی قلبی (ضربان نامنظم قلب) و مرگ ناگهانی به دلیل احتمال حمله قلبی خاموش همراه است.

مشکلات جنسی و مثانه: آسیب به اعصاب کوچکی که به عملکرد طبیعی اندام تناسلی در مردان و زنان کمک می کنند می تواند منجر به طیف گسترده ای از مشکلات شود. مشکلات جنسی در مردان مبتلا به دیابت شامل اختلال نعوظ و انزال رتروگراد می شود (این اتفاق زمانی رخ می دهد که منی به جای بیرون آمدن از آلت تناسلی در هنگام ارگاسم وارد مثانه می شود)، در حالی که مشکلات جنسی در زنان شامل خشکی واژن، مقاربت دردناک، کاهش میل جنسی و کاهش یا عدم وجود واکنش جنسی است.

آسیب به اعصاب کوچکی که به مثانه وارد می شوند می تواند منجر به فعالیت بیش از حد مثانه، احتباس ادرار، عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) و کنترل ضعیف اسفنکتر شود. اسفنکتر عضلاتی است که مجرای ادرار را احاطه کرده اند و اختلال در کار آنها می تواند به احتباس یا بی اختیاری در ادرار منجر شود.

نوروپاتی پروگزیمال

نوروپاتی پروگزیمال شامل آسیب عصبی به لگن، باسن یا ران است. می تواند باعث درد شدید و انقباض عضلانی در ناحیه آسیب دیده شود. این حالت در اثر آسیب به رشته های عصبی ناحیه پروگزیمال و ابتدایی دست و پا ایجاد می شود و در اثر این بیماری شخص در حرکات لگن و شانه مانند نشستن و برخاستن و شانه کردن مو یا بلند کردن اجسام دچار درد و ناتوانی می شود. بسیاری از افراد در موارد پیشرفته نوروپاتی پروگزیمال توان راه رفتن و بلند شدن از زمین را از دست می دهند.

نوروپاتی کانونی

نوروپاتی کانونی دیابتی که مونو نوروپاتی نیز نامیده می شود، شامل آسیب به یک عصب واحد، معمولا در مچ دست یا پا است که می تواند درد موضعی یا اختلال حرکتی موضعی ایجاد نماید. این بیماری شیوع کمتری از نوروپاتی محیطی و اتونومیک دارد. سندرم تونل کارپال و فلج بل نمونه هایی از نوروپاتی کانونی هستند.

علائم نوروپاتی دیابتی

علائم نوروپاتی دیابتی بسته به نوع نوروپاتی که دارید متفاوت است. علائم می تواند از خفیف تا ناتوان کننده متغیر باشد.

علائم نوروپاتی محیطی عبارتند از:

• درد سوزشی در دست و پا
• بی حسی و گزگز
• از دست دادن احساس درد یا درجه حرارت
• حساسیت به لمس
• مشکل در راه رفتن به دلیل مشکلات هماهنگی
• ضعف عضلانی
• زخم روی پا به دلیل ناتوانی در تشخیص آسیب

علائم نوروپاتی اتونومیک بستگی به اندامی دارد که تحت تاثیر قرار گرفته است. علائم رایج عبارتند از: 

• ضربان قلب سریع
• سرگیجه یا سبکی سر هنگام تغییر وضعیت
• نفخ و حالت تهوع
• اسهال یا یبوست
• بی اختیاری (از دست دادن کنترل مثانه)
• مشکلات مثانه
• خشکی واژن
• اختلال در نعوظ
• تعریق بیش از حد یا کاهش یافته است
• ناتوانی در تشخیص علائم قند خون پایین
• دوبینی (دیدن دو تصویر همزمان)

نوروپاتی پروگزیمال می تواند باعث شود:

• ضعف در ناحیه آسیب دیده
• از دست دادن عضله ( آتروفی) در لگن، باسن و ساق پا
• درد در لگن، باسن یا ران

نوروپاتی کانونی می تواند باعث گزگز، درد یا بی حسی در ناحیه بدن در نزدیکی عصب آسیب دیده، معمولاً در دست، مچ دست یا پا شود.

علل نوروپاتی دیابتی

اگرچه علت دقیق نوروپاتی دیابتی ناشناخته است، اما نشان داده شده است که سطوح بالای قند خون مزمن برای اعصاب بدن سمی است. ترکیبات قندی که در خون تجمع پیدا می کنند می توانند تقریبا بر روی تمام قسمتهای بدن رسوب کنند و آنها را به عناصر سنگین تر و آبدوست تبدیل می کنند. التهاب و آسیب ایجاد شده می تواند در طولانی مدت منجر به تخریب رشته های عصبی محیطی گردد.